PSBEPSBEPSBEPSBE
  • Strona główna
  • Aktualności
  • Stowarzyszenie
    • Misja i cele
    • Statut
    • Organizacja
    • Zostań członkiem
    • Firmy wspierające
    • Historia
  • Wydarzenia
  • Dla mediów
  • Kontakt
✕

Alert Prawny – COVID-19 jako siła wyższa

  • Strona główna
  • Aktualności
  • Aktualności
  • Alert Prawny – COVID-19 jako siła wyższa
Komunikat małopolskich pracodawców i przedsiębiorców w sprawie walki z gospodarczymi skutkami koronawirusa
20 marca 2020
Tarcza Antykryzysowa w sektorze energetycznym
2 kwietnia 2020
27 marca 2020

Bieżąca sytuacja w Polsce związana z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 to niewątpliwie sytuacja nadzwyczajna, ale czy siła wyższa?
Polski Związek Pracodawców Budownictwa wraz z kancelarią członkowską DLA Piper przygotował alert prawny w sprawach kontraktowych związanych z panującą w kraju sytuacją. To zestaw kluczowych informacji i zasad prawnych dla wykonawców, które pozwalają ograniczyć ich odpowiedzialność i zabezpieczyć interesy w tym kryzysowym momencie.

Poniżej zamieszczamy treść alertu.

 

Alert prawny: COVID-19

Bieżąca sytuacja w Polsce związana z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 już wpływa na sytuację gospodarczą, w tym sytuację branży budowlanej. Z prawnego punktu widzenia mamy do czynienia z  sytuacją nadzwyczajną, która może być uznana za siłę wyższą. Wykonawcy powinni skorzystać z instrumentów prawnych, które pozwalają ograniczyć ich odpowiedzialność i zabezpieczyć swoje interesy w tym kryzysowym momencie.

Warunki kontraktowe FIDIC

W kontraktach opartych o Warunki kontraktowe FIDIC siła wyższa oraz uprawnienia i obowiązki z nią związane zostały uregulowane w Klauzuli 19 [Siła Wyższa]. Najpilniejszym obowiązkiem jaki spoczywa na Wykonawcy to zgłoszenie faktu zaistnienia siły wyższej na podstawie Sub-klauzuli 19.2 [Powiadomienie o Sile Wyższej] w terminie 14 dni od dnia kiedy możliwe było dowiedzenie się o tym fakcie. Zgodnie z tą Sub-klauzulą, Wykonawca powinien wskazać, jakie wydarzenia stanowią siłę wyższą oraz wyszczególnić, jakie zobowiązania będą niemożliwe do wykonania. Ponadto, w związku z wejściem w życie w dniu 8 marca 2020 r. ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, a także wejściem w życie w dniu 14 marca 2020 r. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, mogą zachodzić podstawy do zgłoszenia powiadomienia na podstawie Sub-klauzul 8.4 [Przedużenie Czasu na Ukończenie], 8.5 [Opóźnienia spowodowane przez władze] oraz 13.7 [Korekty wynikające ze zmian stanu prawnego]. Ewentualne powiadomienia o roszczeniach, w tym roszczeniach przejściowych, powinny być zgłaszane przez wykonawcę w terminie 28 dni od dowiedzenia się o okolicznościach dających podstawę do wniesienia powiadomienia, zgodnie z trybem przewidzianym w Sub-klauzuli 20.1[Roszczenia Wykonawcy].

Postanowienia umowne o sile wyższej

Postanowienia regulujące siłę wyższą znajdują się nie tylko w kontraktach opracowanych na podstawie wzorów FIDIC, ale także w innych umowach o roboty budowlane, o dzieło czy świadczenia usług. W takim przypadku należy dokonać szczegółowej analizy treści takich postanowień umownych pod kątem tego czy obecne okoliczności faktyczne wypełniają definicję siły wyższej zawartą w umowie, czy umowa przewiduje w tej sytuacji określone obowiązki po stronie wykonawcy, a wreszcie czy wykonawca ma na ich spełnienie określony termin. Zakres tych klauzul będzie różny i, przykładowo, w umowie o świadczenie usługi z zakresu projektowania może być on bardzo wąski i nie znaleźć zastosowania nawet w świetle aktualnych wydarzeń w Polsce. Warto także przeanalizować czy postanowienia umowy dają podstawy do jakichkolwiek roszczeń wykonawcy w związku z wprowadzanymi zmianami prawa, mającymi zapobiegać epidemii i już podejmować pierwsze działania mające na celu przygotowanie i zabezpieczenie tych roszczeń.

Porozumienie o zmianie umowy

Nawet gdy umowa nie przewiduje postanowień o sile wyższej, strony mogą w drodze negocjacji i wspólnego porozumienia zmienić sposób wykonania zobowiązania i, przykładowo, zmienić termin spełnienia świadczenia. Podjęcie takich rozmów może także stanowić przejaw współpracy, bieżącego informowania o przeszkodach w realizacji umowy oraz dokumentować bieżący aktualny faktyczny.

Należy jednak w tym kontekście zwrócić uwagę na umowy zawarte w reżimie zamówień publicznych, ponieważ ich treść może zostać zmieniona jedynie w określonych przypadkach. Art. 144 p.z.p. przedstawia katalog przesłanek pozwalających na zmianę postanowień umownych. Najbardziej oczywistą podstawą do zmiany jest okoliczność, gdy treść umowy wprost przewiduje możliwość zmian, w tym ich zakres i charakter. W tej sytuacji niezbędną jest analiza dokumentów umownych czy przewidują one taką możliwość i zestawienia postanowień umownych z bieżącymi okolicznościami faktycznymi. Bezpodstawne dokonanie zmian umowy w zawartej na podstawie p.z.p. może skutkować nieważności takiej zmiany i stosowaniem umowy w pierwotnym brzmieniu.

Możliwość sądowej zmiany treści umowy

Gdy zawiodą mechanizmy umowne i niemożliwe będzie osiągnięcie porozumienia, zastosowanie mogą znaleźć mechanizmy sądowej zmiany treści stosunków umownych – mająca zastosowanie do nadzwyczajnej zmiany stosunków klauzula rebus sic stantibus (art. 3571 k.c.) oraz mająca zastosowanie do nieprzewidywalnej zmiany stosunków w zakresie umów o dzieło oraz umów o roboty budowlane klauzula waloryzacyjna (art. 632 § 2 k.c.). Należy jednak podkreślić, że zastosowanie tych przepisów wymaga ingerencji sądu, co wiąże się z koniecznością wytoczenia powództwa i przeprowadzenia postępowania sądowego. Ponadto, w orzecznictwie wskazuje się, że powództwo takie powinno zostać wniesione, gdy umowa, której treść sąd miałby zmodyfikować, nie została jeszcze wykonana.

Ogólne zasady prawa i dobre praktyki

Nawet jeśli umowa wprost nie przewiduje siły wyższej jako okoliczności ograniczającej odpowiedzialność, to nie oznacza to wcale, że obecne wydarzenia nie będą miały wpływu na relacje kontraktowe. Zasadą polskiego prawa jest odpowiedzialność umowna na zasadzie winy (art. 471 k.c.). Zatem nie jest się odpowiedzialnym, gdy obiektywnie niemożliwe było wykonanie zobowiązania umownego. Należy być jednak ostrożnym, ponieważ okoliczność nadzwyczajna musi bezpośrednio uniemożliwiać wykonanie danego obowiązku umownego.
W tej, jak i pozostałych sytuacjach, kluczowe jest właściwe prowadzenie komunikacji kontraktowej i zarządzanie dowodami. Dlatego rekomendujemy, nawet gdy nie wymaga tego umowa, by:
1) zgłosić do drugiej strony umowy powiadomienie o wystąpieniu zdarzeń nadzwyczajnych
2) wskazać, jakie już teraz mają one skutki dla wykonania umowy,
3) wskazać jakie skutki mogą wystąpić w przyszłości.
Dobrą praktyką byłoby uzupełnianie i rozwijanie tej komunikacji wraz z kolejnymi następstwami oraz nowymi działaniami władz państwowych. Ponadto, warto już teraz gromadzić i katalogować dokumenty, które w przyszłości będą mogły zostać wykorzystane jako ewentualne dowody w sporze. Za kilka lat wielu zdarzeń z tego gorącego okresu może nie uda się odtworzyć, jeśli dziś nie zostaną one utrwalone i odpowiednio zabezpieczone.

Powiązane wpisy

8 lutego 2023

OSOBOWOŚĆ ROKU 2022


Czytaj dalej
29 listopada 2022

15-lecie PSBE


Czytaj dalej
11 października 2022

Za nami ENERGETAB 2022


Czytaj dalej

Zapisz się na newsletter


    Ważne linki

    • Zostań członkiem
    • Statut
    • Polityka prywatności

    Kontakt

    Polskie Stowarzyszenie Branży Elektroenergetycznej

    ul. T. Chałubińskiego 8 (40-e piętro)
    00-613 Warszawa
    T/F +48 22 826 02 62

    wpisane w rejestrze KRS prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla M. St. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
    KRS 0000276239 NIP 5252398269 REGON 14093755700000
    Nr konta bankowego Bank Handlowy w Warszawie S.A.
    68 1030 0019 0109 8530 0013 0140

    © 2021 PSBE - Polskie Stowarzyszenie Branży Elektroenergetycznej. All Rights Reserved.
    Created by Brandobry

    Serwis posługuje się plikami cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na ich wykorzystanie. Polityka prywatnościAkceptuję
    Polityka cookies

    Polityka cookies

    Ta strona korzysta z plików cookie, aby poprawić Twój komfort użytkowania witryny. Część z plików cookie jest klasyfikowana jako niezbędna do przechowywania w przeglądarce, ponieważ są one niezbędne do działania podstawowych funkcji witryny. Używamy również plików cookie innych firm, które pomagają nam analizować i rozumieć sposób korzystania z tej witryny. Te pliki cookie będą przechowywane w Twojej przeglądarce tylko za Twoją zgodą. Możesz także zrezygnować z tych plików cookie. Jednak rezygnacja z niektórych z tych plików cookie może mieć wpływ na komfort przeglądania.
    Necessary
    Always Enabled
    Niezbędne pliki cookie są absolutnie konieczne do prawidłowego działania witryny. Ta kategoria obejmuje tylko pliki cookie, które zapewniają podstawowe funkcjonalności i bezpieczeństwo witryny. Te pliki cookie nie przechowują żadnych danych osobowych.
    SAVE & ACCEPT